در هزاره سوم، «فناوری اطلاعات» (IT) به عنوان عمدهترین محور تحول و توسعه در جهان منظور شده است و دستاوردهای ناشی از آن، آنچنان با زندگی مردم عجین گردیده که رویگردانی از آن، اختلالی عظیم در جامعه و رفاه و آسایش مردم به وجود میآورد. برای مثال، رایانهای شدن بسیاری از امور جاری مردم، انجام بسیاری از کارهای روزمره بانکی با استفاده از اینترنت و شبکههای ارتباطی در منزل و خانهها، آموزش الکترونیکی و مجازی و عدم نیاز به حضور در کلاسهای درس، توسعه و ترویج تجارت الکترونیکی از نتایج و دستاوردهای فناوری اطلاعات است. عواملی که هرچند در مراحل اولیه رشد و تکامل قرار دارند اما در همین حد نیز در رفاه و آسایش انسان نقش بسیار مهمی دارند. ضمناً فناوری اطلاعات (انگلیسی: Information Technology یا IT)، همچنانکه بهوسیله «انجمن فناوری اطلاعات آمریکا (ITAA)» تعریف شده است، «به مطالعه، طراحی، توسعه، پیادهسازی، پشتیبانی یا مدیریت سیستمهای اطلاعاتی مبتنی بر رایانه، خصوصا برنامههای نرمافزاری و سختافزار رایانه میپردازد». به طور کوتاه، فناوری اطلاعات با مسائلی مانند استفاده از رایانههای الکترونیکی و نرمافزار سروکار دارد تا تبدیل، ذخیره، حفاظت، پردازش، انتقال و بازیابی اطلاعات به شکلی مطمئن و امن انجام پذیرد. اخیرا تغییر اندکی در این عبارت داده میشود تا این اصطلاح به طور روشن دایره ارتباطات الکترونیک را نیز شامل گردد. بنابراین عدهای بیشتر مایلند تا عبارت «فناوری اطلاعات و ارتباطات» (Information and Communications Technology) یا به اختصار (ICT) را بکار برند.
از همین رو امروزه تمامی کشورها در زمینه فناوری اطلاعات و عمومیت بخشیدن به آن در جامعه تلاشی پیگیر دارند. در ایران نیز برای تربیت نیروی متخصص و کارآمد در این زمینه و حرکت سریع در این عرصه، رشته «مهندسی فناوری اطلاعات» در دانشگاهها و مراکز آموزش عالی ارائه میشود و در مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد دانشجو میپذیرد
فناوری اطلاعات (Information Technology)، همچنانکه بهوسیله «انجمن فناوری اطلاعات آمریکا (ITAA)» تعریف شده است: «به مطالعه، طراحی، توسعه، پیادهسازی، پشتیبانی یا مدیریت سیستمهای اطلاعاتی مبتنی بر رایانه، خصوصا برنامههای نرمافزاری و سختافزار رایانه میپردازد». به طور کوتاه، فناوری اطلاعات با مسائلی مانند استفاده از رایانههای الکترونیکی و نرمافزار سروکار دارد تا تبدیل، ذخیره، حفاظت، پردازش، انتقال و بازیابی اطلاعات به شکلی مطمئن و امن انجام پذیرد.
در بیشتر کشورها دانش «فناوری اطلاعات» در دانشگاهها با عنوان رشته «فناوری اطلاعات» (Information Technology) شناخته میشود، در حالیکه در ایران بر اساس تصمیم سازمان آموزش عالی کشور عنوان «مهندسی فناوری اطلاعات» برای این رشته بکار برده میشود و رشتهای با عنوان فقط «فناوری اطلاعات» وجود ندارد. همچنین رشتهٔ میانرشته دیگری با عنوان رشته «مدیریت فناوری اطلاعات» در دانشگاههای ایران و دیگر کشورها وجود دارد که از ترکیب دو رشته «مدیریت» و «فناوری اطلاعات» به وجود آمده است. رشته مهندسی فناوری اطلاعات به چگونگی سازماندهی و ساماندهی دادهها میپردازد و رشته مدیریت فناوری اطلاعات به چگونگی تدوین سیستم و استفاده از دادهها میپردازد. اخیراً نیز رشتهای تحت عنوان مهندسی فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) در ایران ایجاد شده که در واقع از چند سال پیش در دانشگاههای دنیاتدرس شده و علاوه بر مباحث سازماندهی و مدیریت دادهها به مباحث ارتباطی و تکنولوژیهای جدید ارتباطی از قبیل NGN و غیره در این رابطه میپردازد. گرایشهای رشته مهندسی فناوری اطلاعات در دانشگاههای ایران به شرح زیر اند:
- تجارت الکترونیکی
- سیستمهای چندرسانهای
- مدیریت سیستمهای اطلاعاتی
- امنیت اطلاعات
- شبکههای کامپیوتری
- فناوری اطلاعات (IT)
- طراحی و تولید نرم افزار
- تکنولوژی ارتباطات و فناوری اطلاعات (ICT)
از جمله کاربردهای فناوری اطلاعات میتوان استفاده بهینه از اطلاعات برای کاربردهای مختلف دانست، یعنی متخصص این رشته باید بتواند اطلاعات را جمعآوری، دستهبندی و پردازش کرده و به موقع از آن استفاده نماید. از همین رو کارشناس این رشته باید مبانی رایانه را بداند. به عبارت دیگر هستـه اصلی این رشته همان هسته اصلی مهندسی رایانه است، ولی چون یکی از توانمندیهای اصلی کارشناسی این رشته بهرهوری به موقع و صحیح از اطلاعات است، دانشجو باید دارای اطلاعات جنبی در زمینههای مختلف باشد. برای مثال، فردی که میخواهد از این فناوری در تجارت الکترونیکی استفاده کند باید مدیریت بداند یا فردی که میخواهد از آن در آموزش از راه دور بهره ببرد، باید با روشهای آموزش آشنا باشد.